เส้นเลือดขอดที่ขา (Varicose vein) คือ การขอดตัวของหลอดเลือดดำที่ขาส่วนที่อยู่ตื้นใต้ผิวหนัง มักเริ่มเป็นที่บริเวณน่องโดยไม่มีอาการใด ๆ จะมีลักษณะเหมือนใยแมงมุม มักมีสีแดง สีเขียว หรือสีม่วง ส่วนเส้นเลือดขอดที่มีขนาดอยู่ระหว่าง 1-3 มิลลิเมตร มักมีลักษณะเป็นเส้นสีเขียวใต้ผิวหนัง จัดเป็นเส้นเลือดขอดในระยะเริ่มต้น และเมื่อเป็นเส้นเลือดขอดวิธีรักษา จะเป็นอย่างไร เรามาดูกันค่ะ
ก่อนที่จะไปดูวิธีการรักษาเส้นเลือดขอดเรามาทราบสาเหตุของการเกิดเส้นเลือดขอดกันก่อนดีกว่าค่ะ
สาเหตุการเกิดเส้นเลือดขอด
- อายุที่เพิ่มมากขึ้น จะทำให้ผนังหลอดเลือดดำขาดความยืดหยุ่น และลิ้นเล็ก ๆ ภายในหลอดเลือดเสื่อม ไม่สามารถปิดกั้นการไหลย้อนกลับของเลือดได้ ทำให้เกิดการคั่งของหลอดเลือดได้
- หญิงตั้งครรภ์ จะเกิดการอุดตัน การปรับของเส้นเลือดดำ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนและมดลูกที่โตขึ้น
- คนที่ต้องยืนหรือเดินนาน ๆ ส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับอาชีพ เช่น หมอ พยาบาล พนักงานขาย แอร์โฮสเตส
- น้ำหนักที่มากเกินไป ทำให้เกิดแรงดันที่สูงขึ้นภายในหลอดเลือดบริเวณขา เป็นสาเหตุให้เกิดเส้นเลือดขอดที่ขาได้
- ผู้ที่ขาดการออกกำลังกาย บางทีการไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวร่างกาย อาจทำให้กล้ามเนื้อและหลอดเลือดบริเวณที่ขาเกิดการเสื่อมประสิทธิภาพขึ้นมาได้ ก็จะทำให้การไหลเวียนของเลือดติดขัดไปด้วย
- พันธุกรรม สำหรับบุคคลที่คนในครอบครัวเป็นเส้นเลือดขอดมาก่อน ก็จะยิ่งมีความเสี่ยงในการเป็นเส้นเลือดขอด มากกว่าคนทั่วไปถึง 2 เท่า และที่สำคัญคือพฤติกรรมการใช้ชีวิต และอาหารการกินร่วมด้วย
อาการของโรคเส้นเลือดขอด
เส้นเลือดขอดที่ขามักเริ่มปรากฏที่น่องเป็นบริเวณแรก โดยที่ผู้ป่วยจะไม่มีอาการใด ๆ เมื่อสังเกตดูจะเห็นเส้นเลือดโป่งพองนูนออกและขดไปมา บางรายอาจรู้สึกเมื่อยล้า ปวดกล้ามเนื้อ ปวดเมื่อยืนหรือนั่งเป็นเวลานาน ขาและเท้าบวม หรือเป็นตะคริวในตอนกลางคืน
เส้นเลือดขอดที่ขาที่เป็นอยู่นานอาจเกิดปัญหาแทรกซ้อนตามมา ส่วนมากจะเป็นการอักเสบของตัวเส้นเลือดขอดเอง นอกจากนี้ยังอาจเพิ่มโอกาสในการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะหลอดเลือดขาอุดตันได้
การป้องกันการเกิดเส้นเลือดขอด
- หลีกเลี่ยงการสวมเสื้อผ้า กางเกง ถุงเท้า หรือถุงน่องที่รัดมาก ๆ เพราะจะทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่สะดวก
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- หลีกเลี่ยงการยืนหรือนั่งเป็นเวลานาน ๆ ให้เปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ
- ไม่ใส่รองเท้าส้นสูงเป็นเวลานาน
- ออกกำลังกายเป็นประจำ ทำให้กล้ามเนื้อขาแข็งแรง การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น
รักษาเส้นเลือดขอด
วิธีการรักษาเส้นเลือดขอดจะขึ้นอยู่กับอาการและความรุนแรงที่เกิดขึ้น โดยแพทย์ผู้ชำนาญการจะพิจารณาตามความเหมาะสม ได้แก่
- การรักษาแบบประคับประคอง(Conservative Treatment) ในผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรง แนะนำให้ใช้ถุงน่องชนิดพิเศษที่มีระดับความแน่น (Pressure Gradient) แตกต่างจากถุงน่องปกติ เพื่อให้เลือดไหลกลับจากส่วนปลายขึ้นมาได้ดี
- การฉีดสารเคมีที่เส้นเลือดขอด(Sclerosing Therapy) ในผู้ป่วยที่มีเส้นเลือดขอดขนาดเล็ก โดยใช้เวลาในการรักษา 15 – 30 นาที โดยไม่ต้องงดน้ำและอาหาร และไม่ต้องนอนโรงพยาบาล
- การใช้เลเซอร์ความร้อนหรือคลื่นวิทยุความถี่สูง(Radio Frequency) โดยใช้หลักการรักษาด้วยการใส่สายขนาดเล็กใส่เข้าไปในหลอดเลือดดำแล้วอาศัยพลังงานจากเลเซอร์หรือคลื่นวิทยุความถี่สูงที่ทำให้เส้นเลือดขอดฝ่อไป โดยต้องประเมินความพร้อมของร่างกายก่อนนัดมาทำ งดน้ำและอาหาร 6 – 8 ชั่วโมงก่อนทำ
ใช้ระยะเวลาในห้องผ่าตัดเล็กประมาณ 30 – 45 นาที หลังผ่าตัดจะพันขาด้วย Elastic Bandage จากนั้นแนะนำให้ใส่ถุงน่องชนิดพิเศษต่อ แผลผ่าตัดจะมีขนาดเล็กประมาณ 2 มิลลิเมตร หลังทำการรักษาแพทย์จะนัดติดตามอาการ 1 – 2 สัปดาห์
- การผ่าตัดในผู้ป่วยที่มีเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ ต้องประเมินความพร้อมของร่างกายก่อนนัดมาผ่าตัด งดน้ำและอาหาร 6 – 8 ชั่วโมงก่อนผ่าตัด ใช้เวลาในการผ่าตัดประมาณ 1 – 2 ชั่วโมง หลังผ่าตัดจะพันขาด้วย Elastic Bandage จากนั้นแนะนำให้ใส่ถุงน่องชนิดพิเศษต่อ และแพทย์จะนัดติดตามอาการ 1 – 2 สัปดาห์
บทสรุป
เส้นเลือดขอดวิธีรักษา เมื่อเกิดขึ้นแล้วโรคนี้จะไม่ร้ายแรงหากใส่ใจที่จะเข้ารับการรักษาโดยเร็ว ดังนั้นเมื่อเป็นเส้นเลือดขอดควรพบแพทย์ผู้ชำนาญการเพื่อทำการดูแลรักษาอย่างถูกวิธี