คุณเป็นคนหนึ่ง ที่กำลังรู้สึกปวดขาเนื่องจากการยืน การนั่งเป็นเวลานาน จากปัจจัยหลาย ๆ ด้านทั้งหน้าที่ อาชีพที่ต้องทำ ทำให้ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ การปวดขา อาจเกิดร่วมกับอาการอื่น ๆได้ เช่น ตะคริว เหน็บชาเส้นเลือดขอด เป็นต้น หรือมีการปวดที่ต่าง ๆ กันหลายแบบ เช่น ปวดตุบ ๆ ปวดร้าว ปวดเป็นพัก ๆ ปวดต่อเนื่อง ซึ่งอาจจะเกิดได้หลายสาเหตุ ทั้งการนั่ง ยืน เดิน ออกกำลังกายมากเกินไปหรือ อาจจะเป็นสัญญาณของโรคต่าง ๆ ก็ได้ ถ้าการปวดขาของคุณมีลักษณะเช่นนี้ อย่าปล่อยทิ้งไว้ให้รีบไปหาหมอ เพื่อป้องกันการพัฒนาไปสู่โรคหรืออาการต่าง ๆ ที่อาจร้ายแรงขึ้นได้
สัญญาอันตรายที่ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
- ปวดขา และปวดมากขึ้นเรื่อย ๆ
- ปวดขาขณะหรือหลังทำกิจกรรม เช่น การเดิน การวิ่ง เป็นต้น
- ปวดขาและขาบวมมีอาการบวมแดงหรือเส้นเลือดขอด
- ปวดต้นขาขณะนั่งต่อเนื่องเป็นเวลานาน ๆ
- ขามีอาการเริ่มซีด ปวด ซ้ำ หรือเย็นผิดปกติ
- มีอาการปวดขา ร่วมกับมีปัญหาเกี่ยวกับการหายใจร่วมด้วย
- มีอาการติดเชื้อร่วมด้วยสังเกตได้จากมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย เช่น บวม แดง กดแล้วปวดหรือเจ็บ มีไข้
สาเหตุของการปวดขา สามารถแบ่งออกเป็นกลุ่ม ๆ
- กลุ่มกล้ามเนื้อ กระดูกและข้อต่อ
- กลุ่มโรคติดเชื้อ
- กลุ่มการผิดปกติที่เส้นเลือดและระบบประสาท
หากท่านไหนที่เริ่มแสดงอาการ สามารถดูแลรักษาด้วยตัวเองง่าย ๆ
- การงดใช้หรือพักขา ให้กล้ามเนื้อต่าง ๆได้พักและนอนวางขาให้สูงกว่าลำตัว โดยอาจจะใช้หมอนหรือผ้าห่มพับหนุนให้สูงขึ้น
- ประคบน้ำแข็งในบริเวณที่ปวดหรือเคล็ด 4 ครั้งต่อวัน ครั้งละ 15 นาที
- ใช้ผ้าหรือปลอกขารัด เพื่อช่วยลดการบวม การเกิดลิ่มเลือดและทำให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น
- อาบน้ำอุ่นเพื่อคลายกล้ามเนื้อ
- การยืดเหยียดที่ขา ด้วยการก้มแตะที่ปลายเท้า 5-10 วินาที เพื่อคลายเส้น
การป้องกันการปวดขาสามารถทำได้ดังนี้
- การยืดเส้น หรือวอร์มร่างกายก่อนและหลังการออกกำลังกาย และออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ
- การควบคุมน้ำหนัก
- งดการสูบบุหรี่ และควบคุมการดื่มแอลกอฮอล์
- ในรายที่การเดินไม่ปกติ เช่นผู้สูงอายุ หรือผู้ป่วยพักฟื้นควรใช้ไม้เท้าพยุง ถ้าการเดินไม่แข็งแรงหรือไม่ปกติ
- ถ้าต้องนั่งอยู่กับที่เป็นเวลานาน ๆ ควรมีการลุกเดินขยับบ้าง
- ตรวจร่างกายสม่ำเสมอ ในรายที่มีโรคประจำตัว ควรต้องทานยาและดูแลอย่างต่อเนื่องเพื่อลดภาวะแทรกซ้อน
- หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อาจทำให้ปวด เช่น เดินนาน ๆ ยืนนาน ๆ นั่งนาน ๆ ต่อเนื่อง ถ้าเลี่ยงไม่ได้ อาจต้องพยายามเปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ
- พักผ่อนให้เพียงพอ เวลานอนให้หาเบาะหรือหมอนมารองขา ดังนั้นหมอนรองขา หมอนรองขาเส้นเลือดขอด จึงเป็นตัวช่วยที่ดี ที่จะป้องกัน ช่วยบรรเทาอาการเมื่อยล้าของคุณลงได้ ลดการกดทับของร่างกายสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดความปวดเหมื่อย เพิ่มความนุ่มนวลในการสัมผัส ผ่อนคลาย เลือกเบาะรองขาที่รูปร่างที่ลาดเอียงของเบาะจะช่วยรองรับหัวเข่าและปลายเท้าได้อย่างเหมาะตามหลักสรีรศาสตร์ บรรเทาอาการปวดเมื่อยขา ลดการเกิดเส้นเลือดขอด ลดอาการบวมที่ขา ตะคริวที่ขา เหมาะสำหรับ ผู้ตั้งครรภ์ ผู้ที่กระดูกสันหลังแอ่นผิดปกติ ปวดเมื่อยจากการนั่งหรือยืนนาน
- ดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวัน การดื่มน้ำอย่างน้อย 8 แก้วต่อวัน หรือการดื่มชาสมุนไพร สามารถช่วยล้างสารพิษ ล้างเกลือโซเดียม และของเหลวส่วนเกินออกไปได้
- การนวดผ่อนคลาย จะช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อและเพิ่มการไหลเวียนโลหิต เป็นการกระตุ้นการทำงานของต่อมน้ำเหลืองในร่างกายซึ่งสามารถช่วยเพิ่มการไหลเวียนโลหิตและช่วยลดอาการปวด อาการบวมลงได้
- การยกเท้าสูง การยกขาขึ้นให้อยู่เหนือระดับหัวใจในขณะที่คุณนั่งหรือนอนสามารถลดอาการบวม อาการปวดลงได้ หรือลองนอนหงายแล้วยกขาของคุณพิงผนังไว้สัก 5-10 นาที สามารถทำได้หลายครั้งต่อวันตามที่ต้องการ นอกจากนี้ การใช้หมอนรองใต้ขาเวลานอนหลับก็ช่วยได้เช่นกัน
- การใช้ผ้ายืดหรือถุงน่องทางการแพทย์ ผ้ายืดรัดขา มีลักษณะการทำงานคือช่วยกดและ เพื่อป้องกันไม่ให้ของเหลวมารวมอยู่ในบริเวณนั้นมากเกินไป และยังช่วยลดการรั่วไหลของของเหลวจากเส้นเลือดฝอย การใช้ถุงน่องทางการแพทย์ที่มีแรงบีบรัดได้มาตรฐานจะได้ประสิทธิภาพสูงและไม่ก่อให้เกิดแผลกดทับด้วย