ปัญหาเส้นเลือดขอดที่เกิดขึ้นที่ขาหรือมักพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย โดยส่วนมากสาเหตุเกิดมาจากการทำงานที่ต้องยืน เดิน นาน ๆ แต่ก็อาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ ได้ เช่น ความอ่อนแอของโครงสร้างผนังเส้นเลือดดำและลิ้นบาง ๆ ที่อยู่ภายในเส้นเลือดซึ่งมักจะสืบทอดทางกรรมพันธุ์ ความอ้วนหรืออาจเกิดได้กับหญิงมีครรภ์และผู้สูงอายุได้เช่นกัน
อาการที่พบคือ
อาการปวดที่เกิดจากเส้นเลือดขอด เรียวขาไม่เรียบ มีริ้วรอย ทำให้ขาดความมั่นใจในบุคลิกภาพ จึงทำให้ในปัจจุบันมีการนำเอาผลิตภัณฑ์ถุงน่องป้องกัน เส้นเลือดขอด ถุงน่องรักษาเส้นเลือดขอด เส้นเลือดขอดถุงน่อง มาวางจำหน่ายกันเป็นจำนวนมาก ซึ่งราคาก็มักจะแพงกว่าถึงน่องทั่ว ๆ ไปอยู่ ส่วนใหญ่ที่ใช้ถุงน่องรักษานั่นเป็นเพราะอาการเพิ่งเริ่มเป็น คือเป็นระยะเริ่มแรก
ส่วนอาการเส้นเลือดขอด ที่พบโดยทั่วไป
- เส้นเลือดขอดแรกเริ่มอาจสังเกตจากเส้นเลือดผ่านผิวหนัง โดยเห็นเป็นเส้นเลือดคดเคี้ยวและนูนออกมา หรือปรากฏเป็นสีม่วงเข้มหรือสีฟ้าบริเวณขา จากนั้นอาการเจ็บปวดหรืออาการอื่น ๆ จึงตามมา ได้แก่
- อาการเจ็บหรือรู้สึกหนักขา
- กล้ามเนื้อในขาส่วนล่างเป็นตะคริวหรือสั่นเป็นจังหวะ
- ขาส่วนล่างบวม แสบร้อน
- รู้สึกเจ็บมากขึ้นเมื่อนั่งหรือยืนเป็นเวลานาน
- มีเลือดออกจากเส้นเลือดที่บิดนูน
- อาการปวดในเส้นเลือดบริเวณที่ผิวหนังเปลี่ยนเป็นสีแดง
- เส้นเลือดแข็งหรือเปลี่ยนสี มีอาการอักเสบของผิวหนังหรือมีแผลพุพองที่ผิวหนังใกล้ข้อเท้า ซึ่งเป็นอาการรุนแรงของเส้นเลือดขอดที่ควรต้องได้รับการรักษา
- อาการของเส้นเลือดขอดมักแย่ลงในสภาพอากาศร้อนหรือเมื่อยืนเป็นเวลานาน และจะดีขึ้นเมื่อได้เดินหรือพักขาด้วยการยกขาขึ้น
สำหรับสาว ๆ ที่มีอาการเส้นเลือดขอดที่ขาตั้งแต่ระยะเริ่มต้นถึงระยะหนัก สามารถรักษาได้หลายวิธีตามลำดับ
- ใส่ถุงน่องสำหรับเส้นเลือดขอดถุงน่องแบบนี้แตกต่างจากถุงน่องธรรมดาคือ จะมีความดันที่บริเวณข้อเท้าประมาณ 20-25 มม.ปรอท (รัดมากกว่าจุดอื่น) แล้วจะรัดน้อยลงตามลำดับบริเวณน่องและใต้เข่า ทำให้เลือดที่อยู่บริเวณขาไหลเวียนดีขึ้น ควรใส่เป็นประจำทุกวัน ยกเว้นเวลานอน จะช่วยให้เส้นเลือดขอดระยะเริ่มต้นดีขึ้นได้
- นอนยกเท้าสูงโดยอาจหาหมอนหรือผ้าห่มมาม้วน ให้เท้าอยู่สูงกว่าระดับหน้าอกประมาณ 30 องศา จะช่วยให้เลือดไหลเวียนกลับสู่หัวใจได้ดีขึ้น และทำให้เส้นเลือดขอดบริเวณขาดูจางลง
- ฉีดยาโดยคุณหมอจะฉีดเข้าไปในหลอดเลือดดำที่ขอดเพื่อทำให้ผนังเส้นเลือดเกิดการแข็งตัวจนตีบตัน เป็นการตัดการไหลเวียนของเลือดในเส้นเลือดที่ขอดนั้น เส้นเลือดที่โป่งพองจะยุบตัวลงใน 2-3 สัปดาห์ แต่อาจจะต้องฉีดซ้ำในกรณีที่เป็นหนัก
- ผ่าตัดใช้ในกรณีที่เส้นเลือดขอดมีขนาดใหญ่และยาวมาก ๆ คุณหมอจะผ่าตัดเอาเส้นเลือดเส้นนั้นออกไปตลอดทั้งเส้นเพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำอีก เส้นเลือดที่เอาออกไปเป็นส่วนผิว ๆ ไม่ใช่เส้นเลือดดำส่วนลึก จึงไม่มีผลต่อการไหลเวียนของเลือด
- เลเซอร์ การรักษาด้วยวิธีนี้เป็นที่นิยมกันมาก เพราะไม่มีแผลเป็น รวดเร็ว และปลอดภัย แต่เหมาะสำหรับเส้นเลือดขอดที่มีขนาดเล็กกว่า 3 มิลลิเมตร ซึ่งเซลล์เม็ดเลือดแดงที่ได้รับความร้อนจากเลเซอร์จะไปทำลายผนังเส้นเลือดให้ย่อยสลายและหายไป
การวิธีป้องกันไม่ให้เกิดเส้นเลือดขอด
- รักษาน้ำหนักตัวให้ไม่มากเกินไป เพื่อที่ขาจะได้ไม่ต้องรับบทหนัก เลือดจะได้ไหลเวียนดี และไม่เกิดเส้นเลือดขอด
- พยายามขยับร่างกายบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการยืนหรือนั่งเป็นเวลานาน ๆ หากต้องนั่งนานให้ลุกขึ้นเดินทุก 30 นาที หรือยกเท้าให้สูงทุกครั้งที่มีโอกาส
- ไม่สวมเสื้อผ้ารัด ๆ โดยเฉพาะพวกกางเกงที่รัดบริเวณขาหนีบและเอว เพราะจะทำให้เลือดไหลเวียนได้ไม่ดี
- ไม่ใส่รองเท้าส้นสูงเป็นเวลานาน ๆ เพราะเท้าจะถูกจำกัดให้เขย่ง ทำให้เลือดไหลเวียนไม่ดีและอาจคั่งบริเวณเท้าและน่อง ถ้าเป็นไปได้ให้เลือกใส่รองเท้าส้นแบนดีกว่า
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ จะช่วยทำให้กล้ามเนื้อแข็งแรง ระบบไหลเวียนเลือดดี
กินอะไรถึงช่วยลดอาการได้บ้าง
- ใยอาหารไม่ละลายน้ำ เช่น ยอดแค มะเขือพวง ถั่วเมล็ดแห้ง ทับทิม อาหารจำพวกนี้ช่วยให้การขับถ่ายเป็นปกติ ลดการปวดเกร็ง ซึ่งส่งผลให้เกิดเส้นเลือดขอด
- วิตามินซี เช่น แขนงผัก บรอกโคลี พริก ผลไม้ตระกูลส้ม ช่วยให้หลอดเลือดแข็งแรง