เส้นเลือดขอดเกิดจากอายุที่มากขึ้น พันธุกรรม รวมถึง ภาวะที่ลิ้นปิดไม่สนิทจากการที่มีความดันเลือดภายในเส้นเลือดมากกว่าปกติ ซึ่งเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น การนั่งหรือยืนนานๆ การตั้งครรภ์ การที่มีก้อนเนื้อในช่องท้องไปกดเส้นเลือดภายในช่องท้อง
ระดับความรุนแรงของ เส้นเลือดขอด
- เส้นเลือดฝอยขนาดเล็ก (spider vein)
เส้นเลือดฝอยขนาดเล็กจะอยู่ในชั้นตื้น ๆ เห็นเป็นเส้นเลือดสีแดงไปจนถึงสีน้ำเงิน เส้นเลือดประเภทนี้จะไม่มีอาการ แต่มีผลในแง่ความสวยงาม นอกจากที่ขาแล้ว ยังพบได้ในบริเวณอื่น เช่น ใบหน้า หน้าอก เป็นต้น - เส้นเลือดขอดขนาดกลาง
ลักษณะของเส้นเลือดจะไม่โป่งพองออกมามากแต่ก็พอสังเกตได้จากสีและขนาดของเส้นเลือด ดังภาพด้านบน
- เส้นเลือดดำขนาดใหญ่ (varicose vein)
เส้นเลือดดำขนาดใหญ่ จะเห็นเป็นสีม่วงถึงสีฟ้า ในระยะเริ่มต้นจะเป็นเส้นตรงไม่คดเคี้ยว ในรายที่เป็นมากเส้นเลือดจะปูดนูนจากผิวหนัง และมีลักษณะคดเคี้ยว
อาการที่เกิดจากเส้นเลือดขอด
- ในระยะแรก อาจจะไม่มีอาการ หรือมีเพียงแค่อาการคัน มีผื่นบริเวณผิวหนังไปจนถึงปวดเมื่อยขา เท้าบวม ซึ่งมักเป็นหลังจากการ ยืนหรือนั่งนาน ๆ เป็นตะคริว เหน็บชาบ่อย
- ในรายที่เส้นเลือดโป่งพองมาก ๆ อาจจะเกิดการฉีกขาดที่ผนังหลอดเลือดทำให้เกิดเลือดออก ในกรณีที่มีเลือดคั่งในเส้นเลือดนาน ๆ ทำให้เกิดลิ่มเลือดแข็งตัวในเส้นเลือดร่วมกับหลอดเลือดดำอักเสบ
- ผลจากการที่มีเลือดคั่งอยู่ในเส้นเลือดดำนาน ๆ ทำให้การไหลเวียนของน้ำเหลืองที่เท้าไม่ดี ส่งผลให้เกิดการบวมที่หลังเท้าในระยะแรก ตามมาด้วยการบวมที่ขา ในระยะเรื้อรัง ผิวหนังบริเวณนี้จะค่อย ๆ เปลี่ยนสภาพไปเป็นผิวหนังที่แข็งขึ้น เป็นแผลได้ง่าย และมักจะเป็นแผลเรื้อรัง หายช้า
วิธีรักษาเส้นเลือดขอด
การรักษาโรคเส้นเลือดขอดหาหมออะไร ในปัจจุบันสามารถรักษาได้ทุกคลินิกทุกโรงพยาบาล ทั้งของรัฐและเอกชน ข้าราชการ สิทธิ์ประกันสังคมสามารถเบิกได้ การรักษาก็มีหลากหลายวิธี ขึ้นอยู่กับขนาด และสาเหตุของเส้นเลือดนั้น ๆ โดยจะต้องได้รับการปรึกษาจากแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทางโดยตรง เพื่อเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมที่สุดกับอาการของคนไข้แต่ละราย แบ่งตามการรักษาได้ดังนี้
- เส้นเลือดขอดแบบฝอย แตกเป็นเส้นเล็ก ๆ(Spider Veins)
- เลเซอร์เหมาะสำหรับ แก้เส้นเลือดขอด ขนาดเล็ก และผู้ที่กลัวการผ่าตัดหรือกลัวการฉีด แสงเลเซอร์จะมีความยาวคลื่นจำเพาะผ่านผิวชั้นบนลงไปบริเวณที่เป็น เส้นเลือดขอด ได้อย่างแม่นยำ ทำให้เส้นเลือดร้อนจัดและถูกทำลายระหว่างการยิงเลเซอร์ โดยจะมีแก๊สเย็นออกมาพร้อมกับเลเซอร์ เพื่อให้ความเย็นแก่ผิวชั้นบน โดยไม่ทำลายผิวหนังบริเวณข้างเคียง จึงสามารถ รักษาเส้นเลือดขอด ได้อย่างปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และรวดเร็ว
- การฉีดสารเคมีเข้าสู่เส้นเลือดดำ (Sclerotherapy) เพื่อให้เส้นเลือดฝ่อและตีบ เหมาะสำหรับการรักษาเส้นเลือดขอด ขนาดเล็ก ๆ 2-3 มิลลิเมตร หรือเส้นเลือดขอด ที่ยังคงเป็นอยู่หลังจากผ่าตัด
- เส้นเลือดขอดขนาดกลาง
ลักษณะของเส้นเลือดจะไม่โป่งพองออกมามากแต่ก็พอสังเกตได้จากสีและขนาดของเส้นเลือด
- การฉีดสารเคมีเข้าสู่เส้นเลือดดำ (Sclerotherapy)เพื่อให้เส้นเลือดฝ่อและตีบ แบบเดียวกับเส้นเลือดขอดแบบฝอย ดังข้างต้น
- ฉีดโฟม (Foam Sclerotherapy) เป็นการฉีดเพื่อรักษาเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ โดยโฟมมีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดขอดนั้นเกิดการอักเสบน้อย ๆ จากนั้นร่างกายจะมีกลไกมาจัดการทำลายเส้นเลือดขอด และทำให้เส้นเลือดขอดนั้นค่อย ๆ จางลงแล้วหายไป
- เส้นเลือดขอดโป่งพอง ขนาดใหญ่(Varicose Veins)
เส้นเลือดขอดประเภทนี้จะสังเกตเห็นค่อนข้างชัด เพราะเส้นเลือดจะโป่งนูนออกมาเป็นขด ๆ ให้เห็นได้ชัด
- รักษาด้วย Radio Frequency Ablation (RFA)
สำหรับเส้นเลือดขอดที่มีขนาดใหญ่ และมีการรั่วของหลอดเลือด ไม่ต้องทำการผ่าตัดเปิดแผล แต่แพทย์จะใช้วิธีเจาะผ่านรูเข็มขนาดเล็ก แล้วใส่ขดลวด (สาย Fiberoptic) เข้าไปสลายเส้นเลือดขอด ที่มีปัญหา โดยเครื่องจะแปรพลังงานจากคลื่นวิทยุนั้นมาเป็นความร้อน โดยความร้อนในระดับนี้จะทำให้เส้นใยของคอลลาเจน ที่เป็นโครงสร้างสำคัญของผนังเส้นเลือดดำนั้นฝ่อตัวลงไปในที่สุด ภายหลังการรักษาเส้นเลือดขอดจะยุบลง 50% และอีกใน 6-8 สัปดาห์จะยุบตัวลงอีก 90-100% RFA เหมาะกว่าวิธีผ่าตัดทั่วไปในคนไข้ส่วนใหญ่
- ฉีดโฟมเข้าไปในเส้นเลือดที่ขอด (Foam Sclerotherapy)
เป็นการฉีดเพื่อ แก้เส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ โดยโฟมมีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดขอดนั้นเกิดการอักเสบน้อย ๆ จากนั้นร่างกายจะมีกลไกมาจัดการทำลายเส้นเลือดขอด และทำให้เส้นเลือดขอดนั้นค่อย ๆจางลงแล้วหายไป
- ผ่าตัดเส้นเลือดขอด โดยเจาะเอาเส้นเลือดขอดออก เหมาะสำหรับการ รักษาเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่และมีขนาดยาวมากๆ และไม่สามารถรักษา เส้นเลือดขอด ได้ด้วยการฉีดสารเคมีเข้าสู่เส้นเลือดดำ