เส้นเลือดขอด(Varicose Vein)
โรคเส้นเลือดขอด คือการที่หลอดเลือดดำในบริเวณใต้ผิวหนังชั้นตื้น (Superficial veins) มีการโต ขยายขนาด คดเคี้ยว ซึ่งมองเห็นด้วยตาเปล่าในขณะที่เรายืน โรคของหลอดเลือดที่พบบ่อยที่สุด โรคนี้ มักพบใน สตรีมีครรภ์ อายุที่เพิ่มขึ้น น้ำหนักตัวที่มาก อาชีพที่ต้องยืนนาน
สาเหตุ
เกิดจากการมีเลือดดำคั่งอยู่ในเส้นเลือดดำจึงส่งผลให้เส้นเลือดดำขยายตัว โป่งพอง และขดไปมา
เส้นเลือดขอด เป็นอาการที่พบเห็นกันได้ทั่วไป และทุกคนมีโอกาสที่จะเป็นเส้นเลือดขอดได้ จากกิจวัตร อิริยาบถ ต่าง ๆ เช่น นั่ง เดิน การใส่รองเท้า การยืนนาน ๆ ลักษณะที่สังเกตได้เด่นชัดของเส้นเลือดขอด จะมีหลายลักษณะ อาทิ เส้นเลือดขอด ขนาดเล็ก เส้นเลือดขอดขนาดปานกลาง และเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่
อาการของ เส้นเลือดขอด
อาการที่สังเกตได้ สำหรับผู้ที่เป็นเส้นเลือดขอด คือ อาการปวด หน่วง ชา และบวมบริเวณที่เป็นเส้นเลือดขอด เส้นเลือดขอดในบางรายจะเห็นชัด แต่ในบางรายก็จะยังมองไม่เห็น แต่จะมีอาการปวด และเป็นตะคริวได้บ่อย ๆ ในตอนกลางคืน ซึ่งเพศหญิงจะมีแนวโน้ม เป็นเส้นเลือดขอด ได้มากกว่าเพศชาย
- ปวดขา เท้า และกล้ามเนื้อ
- เท้าหรือขาหนัก
- เมื่อยล้า หรือเป็นตะคริวบริเวณขา
- มีอาการปวดขา เมื่อยืนหรือนั่งเป็นเวลานาน
- มีอาการบวม หรือรู้สึกร้อนบริเวณขา
- ผิวแดง มีอาการเจ็บ
- เห็นเส้นเลือดสีเข้มเกิดขึ้นบริเวณขา
- เกิดแผล และผื่นใกล้บริเวณข้อเท้า
- ข้อเท้า และน่อง มีสีผิวที่เปลี่ยนไป
- เลือดออก บริเวณที่เป็นเส้นเลือดขอด ซึ่งเกิดจากเส้นเลือดแตก
- กรณีเป็นเส้นเลือดขอดขั้นรุนแรง จะทำให้เกิดการอักเสบที่ผิวหนังเรื้อรัง หรือเป็นแปลพุพอง
การรักษาเส้นเลือดขอด
การรักษาเส้นเลือดขอดสามารถใช้สิทธิ์ประกันสังคมได้ รักษาเส้นเลือดขอดประกันสังคม ถ้าไปโรงพยาบาลตามสิทธิ์การรักษา สามสิบบาท ประกันสังคมก็เบิกได้ครับ ( ควรเช็คสิทธิ์ที่สายด่วน สปสช.1330 ) ถ้าเป็นข้าราชการก็เบิกได้ทุก โรงพยาบาลรัฐ โดยใช้สิทธิข้าราชการ ส่วนสิทธิประกันสังคมซึ่งก็เบิกได้ก็จริง แต่จำกัดเฉพาะการรักษาแบบ Vein stripping คือการผ่าตัดดึงเอาเส้นเลือดขอดออกมาทั้งยวงเท่านั้น ซึ่งได้ผลไม่ค่อยดี ส่วนการรักษาด้วยอุปกรณ์ไฮเทค ทางด้านศัลยกรรม เช่น เลเซอร์รักษาเส้นเลือดขอด หรือ RF นั้น เบิกไม่ได้ แต่ถ้าเอกชนจ่ายเองหากต้องผ่าตัดก็หลักหมื่น
- การรักษาด้วยเลเซอร์ หรือ คลื่นวิทยุความถี่สูง (RF) วิธีนี้ใช้เพียงยาชาและเปิดแผลเล็ก ๆ 1-2 ขนาดรูเข็ม สามารถรักษาเส้นเลือดขอดถึงต้นตอภายใน เส้นเลือดขอดก็จะยุบหายได้ ทำเสร็จสามารถกลับบ้านได้เลย
- การฉีดโฟมเข้าเส้นเลือดขอด โดยใช้เครื่องอัลตราซาวด์ (Catheter-directed Foam Sclerotherapy) เป็นการฉีดโฟมเข้าภายในเส้นเลือดไปปิดการทำงานของหลอดเลือดดำที่โป่งพอง ร่วมกับการอัลตราซาวด์เพื่อช่วยระบุตำแหน่ง (ไม่มีการใช้ X-Ray)
- การฉีดยารักษาเส้นเลือดขอด โดยผ่านสายสวน (Mechanochemical Ablation, MOCA) โดยแพทย์จะฉีดยาเข้าไปในเส้นเลือดผ่านสายสวน โดยมีระบบปั่นภายในเพื่อปิดเส้นเลือดและช่วยกระจายยาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพสูงสุดในการรักษา วิธีนี้จะมีแผลขนาดเล็กจุดเดียว และหลังการรักษาสามารถกลับบ้านได้เลย
- การใช้สารยึดติดทางการแพทย์ (กาว) รักษาเส้นเลือดขอด (Cyanoacrylate Glue) เป็นการรักษาโดยการใช้สารยึดติดทางการแพทย์ทำให้ผนังหลอดเลือดยึดติดกัน เพื่อปิดหลอดเลือดดำที่มีปัญหา เป็นการเปิดแผลเล็ก ๆ เพียงจุดเดียว ไม่ก่อให้เกิดแผลฟกช้ำ ไม่ต้องพักฟื้น และสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ทันที
- การผ่าตัด แบ่งได้เป็น 2 วิธี ได้แก่
- การผ่าตัดลอกเอาเส้นเลือดขอดออก (High Ligation and Stripping) วิธีนี้จะใช้การบล็อกหลังหรือดมยาสลบ เพื่อทำการผูกและตัดหลอดเลือดดำที่โป่งพองออก หลังทำต้องนอนพัก รพ. 1- 2 คืน และพักต่อที่บ้านประมาณ 7-14 วัน
- การเจาะเอาเส้นเลือดขอดที่ตื้น ๆ ออก (Phlebectomy) เป็นการใช้เครื่องมือพิเศษดูดเจาะเส้นเลือดขอดที่โป่งนูนออก โดยการให้ยาชาและเปิดแผลเล็ก ๆ ด้วยเครื่องมือพิเศษ ไม่ต้องเย็บแผล ไม่ต้องตัดไหม ทำเสร็จกลับบ้านได้เลย ไม่ต้องนอนพักฟื้นที่ รพ.
การดูแลตัวเองหลังการรักษา
- งดยกของหนัก และการยืนนาน ๆ 3-7 วัน และใส่ผ้ายืดหรือซัพพอร์ต 1-3 สัปดาห์หลังการรักษา
- หลังการรักษา ควรออกกำลังกายเป็นประจำสม่ำเสมอ เพื่อให้ขาได้เคลื่อนไหวและทำให้เลือดไหลเวียนสะดวก
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์เหมาะสม
- เปลี่ยนท่าทางอิริยาบถบ่อย ๆ ทุกครึ่งชั่วโมง ไม่ควรนั่ง ยืน เดินนาน ๆ ติดต่อกัน
- ระหว่างวันควรหาเวลาพักขาโดยยกขาพาดให้สูง และตอนกลางคืนควรนอนยกขาสูงกว่าระดับหัวใจ